Performer Sati Veyrunes stelt de vraag een paar keer: ‘Are you okay?’ Dat doet ze met een innemende glimlach, charmant, schijnbaar ernstig bezorgd om het welzijn van haar publiek’. Het is overweldigend wat gebeurt in de voorstelling ‘Bless the Sound that Saved a Witch like me’, heftig, verwarrend ook.
De performer schreeuwt in deze solo de longen uit haar lijf, ze keert haar binnenwereld binnenstebuiten. De tegenvraag ligt op de lippen: ‘Sati, are you okay?’
Zoals ‘De Schreeuw’ van de ‘Noorse schilder Edward Munch meerdere uitingen kent zo heeft ook de schreeuw die Sati Veyrunes uit haar diepste wezen met het publiek deelt uiteenlopen vormen en lagen. En ze schreeuwt niet alleen voor zichzelf, ze schreeuwt namens iedereen, voor iedereen, om daarna weer over te gaan in doodse stilte.
Een schreeuw voor iedereen
Aan het begin van de voorstelling neemt de performer het publiek mee in wat het te wachten staat. Ze zit aan de zijkant van de vloer, op een kist en vertelt dat ze zal gaan schreeuwen, zonder richting, maar wel voor iedereen en alles, ook voor het groen, het geel, voor wie en wat dan ook.
Aan de achterkant van de vloer staat een stapel met geluidsboxen, de installatie zal een belangrijke rol innemen in dit stuk. De muziek is van componist Lucia Ross.
Grote en kleine cirkels
De performer beweegt door de ruimte en schreeuwt luid, het geluid komt in meerdere vormen terug uit de boxen op de achtergrond, langzaam wordt de schreeuw onderdeel van een geluidscompositie. Staand en met de armen gespreid, draait de danseres om haar as, tegelijkertijd beweegt ze in cirkels, grote, dan weer iets kleinere cirkels.
Zo draait ze als een derwisj minutenlang, alsof ze zichzelf in trance danst.
In het stuk worden de bewegingen heftiger, de danseres gebruikt de hele ruimte, de hele vloer. Het geluid is luid, maar dat kabaal, de intensiteit van de beweging wordt plots afgekapt. De wereld staat even stil. De stilte in de zaal, in de toeschouwer, krijgt de overhand. Dat patroon herhaalt zich een paar keer, alsof schreeuwen en zwijgen Yin en Yang zijn.
Oerkreet
De oerkreet, de ontwikkeling van de schreeuw door de eeuwen heen, zijn in het stuk verwerkt. In de samenleving wordt de schreeuw vaak als ongemakkelijk en negatief ervaren, in dit stuk ligt de nadruk op de kracht en de noodzaak van de schreeuw. Het is onderdeel van het leven en van het mens-zijn.
‘Bless the Sound that Saved a Witch like me’ is gemaakt door de Franse choreograaf Benjamin Kahn. Deze solo is het tweede deel van een trilogie die begon met ‘Sorry, But I Feel Slightly Disidentified...’ gemaakt voor Cherish Menzo. Het derde stuk ‘The Blue Hour’ is gemaakt voor Théo Aucremanne. In deel twee, het stuk dat we zagen, schreeuwen de emoties om voorrang, in het laatste deel maakt de performer een weg terug naar binnen.
Onheilspellende ogen
De titel ‘Bless the Sound that Saved a Witch like me’, verwijst naar heksen, dat is ook in de voorstelling te zien, zo heeft de performer een merkwaardige blik, door speciale contactlenzen staan de ogen anders dan verwacht: beangstigend en onheilspellend. Het doet aan een horrorfilm denken.
Er zijn verwijzingen naar archetypen, meerderevrouwen, ook mythologische vrouwen als Medea, zo zegt Benjamin Kahn tijdens het nagesprek. Dit stuk is door hem op het lijf van Sati Veyrunes gemaakt.
De Franse danseres heeft het zichzelf helemaal eigen gemaakt en toont zich als een overtuigende, veelzijdige performer. Ze toont zich het ene moment onschuldig, dan weer demonisch en als een verleidster die erotische bewegingen maakt en haar lichaam betast. “Ik ben geen moeder, geen maagd, geen hoer”, zegt ze even later.
Belevenis
Energieke ritmische bewegingen wisselen af met verstilling, maar tegen het eind van de voorstelling neemt de intensiteit van de beweging, zeker ook van het geluid, enorm toe. Dit stuk is een belevenis waarbij je niet onberoerd kunt blijven.
De intensiteit van de schreeuw, van het aanzwellende geluid, van het licht ook, kruipt ongevraagd en agressief het lichaam van de toeschouwer binnen, althans van deze toeschouwer. De impact ervan zit in elke vezel van het lichaam zo blijkt als de laatste schreeuw heeft geklonken. Het is stil, maar niet in het lijf, de schreeuw resoneert na.
Wat een overval. Dit is magisch.
‘Are you okay?’
Ja, ik ben okay, maar ik heb tijd nodig om bij te komen.
Gezien: Internationaal Lublin Dans Festival, Polen.
FOTO'S: @Cosimo Trimboli