Dans en hedendaags circus liggen dicht bij elkaar en die twee vullen elkaar soms prachtig aan. Dat bewijst ook circusgezelschap Sztukmistrze uit de Poolse stad Lublin met de ambitieuze voorstelling ‘Gradient’. Nee, geen losse acts, zoals in het traditionele circus. De vijf artiesten verweven jonglerie (ballen, ringen, kegels) en acrobatiek (op de grond, in de lucht) met moderne dans tot een prettige, continue stroom aan bewegingen.
‘Gradient’ oogt overdacht, zorgvuldig gechoreografeerd, maar is te berekend, soms te traag, om tot het einde spannend te blijven.
De eerste scène is veelbelovend. De artiesten zitten op verrijdbare krukjes en jongleren in formatie gestileerd met ballen. Ieder heeft er twee. Ieder heeft ook een typische beweging. De vijf reageren op elkaar, met behoud van hun identiteit. Mooi is de beweging van de man die steeds zijn vinger opsteekt voordat hij geconcentreerd een bal vangt.
Metronoom
Het geluid van een metronoom is hoorbaar langzaam gaat dat over in ambient muziek. De scène doet kort even denken aan ‘Rosas danst Rosas,’ een stuk met danseressen zittend op stoelen, van de Vlaamse choreograaf Anne Teresa De Keersmaker, al ebt die vergelijking snel weer weg. Dat komt ook omdat even later twee mannen staand met vijf ballen jongleren en de sfeer en energie drastisch verandert.
Meteoriet
De vijf rijgen trucs behendig aan elkaar en weten verrassende beelden te creëren, zoals bij het jongleren met ringen. Ze manipuleren de objecten. Met ringen kun je werpen, natuurlijk, maar ook bijzondere vormen maken, een enorm hoofddeksel, of een aureool achter iemand hoofd.
Avontuurlijke kostuums
Het decor is uitdagend en roept tegelijkertijd vragen op. Wat is het? Een enorme diamant, een gelaat met rimpels, toch een meteoriet? Het dominante object oogt buitenaard, alsof de artiesten bewegen op een zelf gecreëerde circusplaneet waar je vanzelfsprekend op elkaar schouders gaat staan en speels met kegels werpt. De atmosferisch, ongrijpbare muziek, ook de avontuurlijke kostuums met prints, onderstrepen dat transcendente beeld.
De voorstelling zit vol met goed gevonden ideeën. De artiesten halen alles uit de kast, soms zijn er meerdere trucs op hetzelfde moment en de vijf beheersen die trucs. Maar het zijn te veel vondsten in een kort tijdsbestek. Iets minder zou het stuk goed doen, less is more. Ook meer vaart en afwisseling in tempo, zou de kracht doen toenemen, net als interactie met het publiek en verrassende wendingen.
Touw naar beneden
Circus, traditioneel en hedendaags, is ook het creëren van risico’s of op zijn minst het veinzen daarvan, maar die spanning is er nog te weinig.
Gelukkig valt plots een touw naar beneden waar de enige vrouwelijke acrobaat van het gezelschap razendsnel en behendig in omhoog klimt. De spanning is dan onmiddellijk terug, de energie eveneens. Ook als deze acrobate losjes over een cyr wheel (een enorme hoepel) wandelt die de andere artiesten horizontaal in de lucht dragen, tilt dat de voorstelling op.
Verstrikt
De verrijdbare krukjes krijgen ook onverwacht een extra waarde doordat de acrobaten ze met een ferme duw als karretjes over de vloer laten rijden. En je kunt ook onder die krukjes bedolven raken en erdoor verstrikt raken, zo laat een artiest tijdens een ludiek intermezzo zien.
Trots zijn
De artiesten maakten deze voorstelling juist voor de coronaperiode begon, daarna viel het stil. Nu pakken ze de draad weer enthousiast op. Mogelijk zijn ze daarom vooral op elkaar gericht en nog minder op het publiek. Sztukmistrze kan nog stappen maken. Het stuk heeft nu al impact, maar er blijven volop uitdagingen om de voorstelling te intensiveren en te verbeteren. ‘Gradient’ smaakt naar meer. De inwoners van de Poolse stad Lublin mogen blij zijn met zo’n gezelschap.
Gezien: Lublin Internationaal Dans Festival, Polen
FOTO'S: Piotr Jaruga