Ben je een held als je opgaat in het systeem of heb je gewoon veel geluk gehad? Biedt juist de veiligheid van een groep vrijheid om te kunnen onderscheiden of ben je een held als je aan de kant staat en afwijkt?
‘Daily Hero’, de choreografie van Regina van Berkel en onderdeel van vierluik ‘Heroes’ bij Introdans, geeft geen antwoord, maar stelt vragen. Er zijn geen individuen die boven anderen uittorenen, het is het totaal dat overweldigt.
De kracht van de voorstelling is een meesterlijke bundeling van prachtig uitgevoerde dans (solo, duetten, massascènes), suspense, wonderlijke kostuums en dwingende elektronische muziek. Dat maakt ‘Daily Hero’ tot een spektakel, sterk, soms pompeus.
Ongemakkelijk en beklemmend
De sfeer is futuristisch, het ene moment ongemakkelijk en beklemmend, daarna weer blijmoedig en vrij, al overheerst een duister maatschappijbeeld. De dansers paraderen alsof ze zich graag willen laten bewonderen, alsof ze daarbij over een catwalk lopen.
‘Daily Hero’ is de afsluiting van het vierluik ‘Heroes’ tijdens het optreden van Introdans op het Internationaal Dans Festival in Lublin, Oost-Polen. Deze voorstelling toert nu ook door Nederland. In Lublin is ‘iungo’, een choreografie met acht vaste dansers en twee performers met een lichamelijke beperking om organisatorische redenen vervangen door het razendsnelle, licht absurde ‘Three’ van Robert Battle.
Schuivende objecten
Terug naar ‘Daily Hero’. Op de vloer staan gigantische objecten. In het donker roept dat het beeld van de contouren van een stad op. Gedurende de voorstelling duwen dansers die imposante decorstukken door de ruimte waardoor steeds andere vormen ontstaan. Door met licht te spelen verandert de sfeer voortdurend. Er ontstaat zelfs een poort die blinkt en rijkdom uitstraalt.
In de eerste scène, met deze gevaarten op de achtergrond, bewegen twee dansers in donkere kleding. Ze ogen tamelijk schuw en onderzoekend. Het stel beweegt hoekig, mechanisch, helpt en ondersteunt elkaar. Dat levert een intens beeld op als de danseres de danser voor haar eigen lijf optilt en hij zijn beide benen naar voren steekt.
De twee lijken in de samenleving die op de vloer wordt gecreëerd aan de kant te staan.
Sterk en hoogstaand
Andere personages in deze vervreemde wereld hebben het beter voor elkaar, zo blijkt uit de scènes die volgen. Althans zo lijkt het. Ze gaan ogenschijnlijk soepeler door het leven, voegen zich naar de groep, maar er blijft soms ruimte voor het individu.
De dans is sterk en hoogstaand, met veel uitgestrekte armen, dat leidt onder meer tot een indrukwekkend moment waarbij de dansers een menselijke constructie vormen die is opgebouwd uit langgerekte benen en armen.
Net zo pakkend is een scène tegen het eind waarbij de grote groep dansers als ensemble door de ruimte beweegt, dicht bij elkaar, subtiel en krachtig.
Kostuums van spijkerstof
De twee personages die voortdurend aan de kant staan kijken toe, imiteren en proberen onderdeel te worden van het geheel.
De blauwe kostuums van spijkerstof die personages dragen: jurken, rokken, maatpak, lappen die los langs het lichaam hangen, zijn gemaakt door choreograaf Regina van Berkel zelf. Zij heeft haar publiek gevraagd overbodige kleding in te leveren waarna zij daar nieuwe kostuums van heeft genaaid.
‘Heroes’ begon in Lublin met het luchtige ‘SH-Boom’ van de choreografen Sol Leon en Paul Lightfoot. Dat stuk roept qua beeld en gevoel de sfeer van cabaret en nachtclubs uit het begin van de vorige eeuw op. Het blijkt ook uit de muziek: ‘Do I worry’ van The Ink Spots, komt voorbij, ‘Do I care’ eveneens, net als ‘Auf Wiederseh’n’ van Vera Lynn. De song ‘SH-Boom’ is vanzelfsprekend ook te horen.
Ene kant wit, andere kant zwart
Theatraal is een korte act waarbij een danser vanachter een microfoon een gesprek tussen een man en een vrouw voert. Een zijkant van zijn kostuum is wit, de andere kant zwart. Hij wisselt van positie en laat steeds een andere kant zien. Zo verandert hij voortdurend tussen de mannelijke en de vrouwelijke positie. Ook met tekst en theatrale gebaren.
Mannen en vrouwen, die verscheidenheid is in de voorstelling aanwezig en stereotype trekjes zijn nog verder aangedikt.
De vrouwen zijn in het zwart, elegant, mysterieus ook en onbenaderbaar. Bij de mannen, in het wit, soms letterlijk in hun ondergoed of blootje, gaat het er minder verfijnd aan toe. Ze hebben heel wat op te houden, willen indruk maken, maar dat lukt niet zo best.
In de spotlight
Deze choreografie is opgebouwd uit losse scènes, solo’s, duetten, met als uitschieter een fragment waarbij danseressen op een rij staan, iedere performer onder een spotlight, waarna ze alsmaar van licht naar donker bewegen.
‘SH-Boom’ voor het eerst gespeeld in 1994, is een toegankelijk stuk van Lightfoot en Leon, makkelijk verteerbaar, licht van toon, ook vol met clichés. De twee choreografen hebben interessanter werk gemaakt.
Meerdere hoofden op elkaar
Een nieuwere choreografie is ‘Boulevard of Broken Dreams’ van de Israëlische choreograaf Inbal Pinto. Het is een bewerking van ‘Fuege’, een eerder werk van haar uit 2018. Alleen al het moment waarbij hoofden van meerdere dansen uit het stoffen decor steken, als stenen op elkaar gestapeld, onder de oksel van een danseres die voor het doek staat, is verrassend en hilarisch. Dat daarna één hoofd ook nog eens honderdtachtig graden kan draaien, is verbijsterend.
Het achterdoek speelt een grote rol in dit stuk. Op de wand is een landschap afgebeeld met bergen, bomen, een meer, de sfeer is die van de romantiek. Er is gefluit van vogels te horen en af en toe geluiden die doen denken aan een hoorspel: piepen, kraken, getrappel van een paard.
Achter het doek
Voor de wand beweegt een danseres in een rode jurk, het moment erna een mannelijke danser in rode jurk. Iets later blijken er zelfs nog meer dansers vanachter het doek tevoorschijn te komen. Ze verdwijnen ook weer snel door een kier in het gordijn.
Komisch is het moment dat er een arm, later een been onder het doek uitsteekt dat door de danseres gedecideerd wordt teruggeschopt.
De mannelijke danser probeert een plek in te nemen op de vloer, tussen het groeiend aantal danseressen, maar dat gaat niet vanzelf. Als het doek helemaal opengaat en de personages, allemaal in het roze, het zijn er ineens veel, elkaar gaan ontdekken ontstaat even iets van eenheid. Zijn het verschillende personages of een afspiegeling van één en hetzelfde karakter? Daar kan iedereen zijn eigen invulling aan geven.
Mooi vormgegeven
Er is een energieke groepsdans, dat ziet er hoopvol uit, maar de vrede is maar voor even. ‘Boulevard of Broken Dreams’ is mooi vormgegeven, humoristisch, tikkeltje tragisch ook en het gebruik van het stoffen achterdoek dat open en dicht gaat is een prachtige vondst.
Gezien: Lublin Internationaal Dans Festival
FOTO'S: @Hans Gerritsen
