Het Pools Dans Platform 2017 in Bytom toonde de meest belangrijke voorstellingen uit het Poolse danslandschap. Maatschappelijke onderwerpen keerden terug in het actuele werk van de geselecteerde choreografen, dansers en gezelschappen. Zo’n platform is een buitenkansje om een goede impressie te krijgen van wat in Polen wordt gemaakt. Dat is erg uiteenlopend. En nee, het was niet allemaal even best. Het vervolg van de analyse gezien door Nederlandse ogen.
Graafmachines
Een uitstekende voorstelling is ‘Excavatory Ballet’ van Iza Szostak. Zij studeerde in Warschau en daarna bij Codarts in Rotterdam. Szostak danst niet, ze laat graafmachines bewegen. Ze zit in de cabine van een graafmachine, net als Pawel Sakowizc (he, daar is ie weer). De twee machines rijden door een landschap met hoopjes zand die keurig zijn gerangschikt. De machines hebben menselijke trekjes. Ze zoeken elkaar op, reageren op elkaar, hebben lief en stoten af. De lange arm met bak oogt als een nek met een hoofd en de twee dansers beheersen het bedieningspaneel tot in de finesses. Deze voorstelling was te zien in een industriële hal en kwam daar goed tot zijn recht.
Choreograaf en danseres Marta Ziolek begon haar opleiding bij SNDO (School for New Dance Development) in Amsterdam. Met Komuna maakte ze ‘Make Yourself’, een voorstelling met de sfeer van een nachtclub. Haar werk doet in de verte denken aan ‘Mechanical Ecstacy’ van het Nederlandse Club Guy & Roni, die overrompelende voorstelling over de uitgaansscene in de jaren tachtig. ‘Make Yourself’ speelt meer in het nu en is minder overweldigend dan het stuk van Guy & Roni. De dansers op het podium vormen een uitbundige, energieke groep en tonen beurtelings hun vaardigheden en persoonlijkheden. Fris en hip.
De bewegingen in ‘Make Yourself’ zijn eigentijds. Dat is niet bij alle gezelschappen in Polen het geval. Te vaak blijkt dans een aaneenschakeling van poses en zijn dansers ademende, bewegende, soms pratende sculpturen. Een jonge danseres als Maria Zimpel doet dat ook, maar toch is haar stuk ‘Noish’ actueler. Op het podium zit een muzikant met een laptop en de danseres laat haar bewegingen leiden door de noise-muziek die op het toneel live wordt gemaakt.
Onbeholpen
Moet ik het over ‘Bataille’ van Stawek Krawczynski en Anna Godowska hebben? Beter van niet. Al begint het stuk nog veelbelovend. Drie dansende paren, ballroom, keurig in kostuum en zwarte jurk. Als snel veranderen de onderlinge verhoudingen. De dansers gaan niet subtiel, maar hardhandig met elkaar om. Dat is te verteren, maar de spanning spat uiteen na minutenlange, kolderieke, onbeholpen solo’s.
Gelukkig heeft Polen het Lublin Dance Theater. ‘Stalking Paradise’ is een degelijke, betekenisvolle voorstelling met zachte dans die lichtjes doet denken aan de bewegingen van meditatieve oefeningen. Renate Piotrawska springt ook in het oog. Ze is bepaald geen doorsnee danseres. Niet qua uiterlijk, niet qua beweging. In Bytom speelde ze de absurdistische solo ‘Death, Exercises and variations’. Die begint met een reeks hoekige, humoristische poses en gaat over in een duet met een skelet. Het tweede deel mist diepgang, maar blijft sterk genoeg.
Agressie
De toekomst van de dans in Polen is te zien op de dansacademie in Bytom. Studenten geven vijf korte performances die meer bijblijven dat een aantal voorstellingen die op het Platform zijn getoond. Karolina Kardasz is een jonge danseres en choreografe van wie we de naam het best maar kunnen onthouden. In drie dansstukken die ze toont is agressie tussen man en vrouw, tussen vrouwen onderling, een prominent thema. Haar werk is theatraal, mooi vormgegeven en ze weet de ruimte (een lift, een trap, een klein kamertje met een raam) uitstekend te benutten. Het zou mooi zijn als een langer werk van haar op een volgend Pools Dans Platform te zien zal zijn.
Kardasz krijgt les van Maciej Kuzminski. Deze talentvolle Poolse choreograaf maakte met de voorstelling ‘Room 40’ een van de hoogtepunten van het Pools Dans Platform in 2014. Hij is nu met het Scapino Ballet in gesprek om in Nederland een voorstelling te maken. Want wat echt goed is in Polen, dat vindt internationaal zijn weg.
