Het zijn de gezichten van het eerste uur: Harrie Verkerk en Rob van Gestel. Zij representeren tentjestheater De Stijle, Want. Net als de meer bescheiden Adrie Pinxten. In hun kleine tentje speelden de Tilburgse acteurs legendarische, korte, hilarische voorstellingen (soms voor slechts een persoon) als Het Wilde Westen, De Apenkast en nu: het ijzersterke Toni Ronaldoni. Sophie Tooten maakte een aandoenlijke documentaire over 35 jaar De Stijle, Want. Over nostalgie, over vergankelijkheid.
De jonge, rebelse theatermannen van de beginperiode zijn nu zestig of zelfs iets ouder. Ze blikken terug, ook vooruit, want is er nog lang toekomst voor De Stijle, Want? De jaren beginnen te tellen voor de mannen. Hun lichaam is trager, maar ze zijn nog rap van tong.
Filmmaakster Sophie Tooten toont een een mooie blik achter de schermen. Het publiek ziet doorgaans alleen de vrolijk, babbelende acteurs, maar aan een show gaat veel vooraf: de vrachtwagen laden, sjouwen, lange reizen, de tent opbouwen en dan wachten tot het festival begint.
De acteurs zijn vele dagen bij elkaar en dat is niet altijd zonder spanning. Bovendien zijn er de teleurstellingen. Het steekt Rob van Gestel enorm dat in een jubileumboekje van het reizend festival De Parade De Stijle, Want niet eens wordt genoemd, terwijl het festival juist is afgeleid en geïnspireerd door het succes van de Tilburgse theatermakers.
Verbastering
In de documentaire 'EIndelijk, De Film' wordt het niet genoemd, maar de naam De Stijle, Want is een verbastering van De Steile Wand, een oude kermisattractie waarbij motoren in een soort silo rondreden. Het publiek kon van bovenaf de coureurs aan het werk zien.
Het was Peer Kolsters die het idee voor een tentjestheater op tafel legde. Als jongetje uit Middelbeers kwam hij weleens in de grote stad Tilburg en zag in de V&D de Bimbobox, een kooi met musicerende apen.Kunnen we die apenkooi niet in het groot naspelen vroeg hij aan Harrie Verkerk. Die vond het een lumineus idee.
In Friesland werd een tentje op de kop getikt en na een tijd zaten negen muzikanten in het tentje te wachten op de eerste festivalganger. Het liep geen storm, het publiek wist niet wat hen stond te wachten.
Stoepenist
Dat had tot gevolg dat enkele van de muzikanten voor de tent als ware stoepgenisten, het publiek naar binnen probeerde te lullen. Dat werkte goed en de parademakers, verkleed als piccolo, bij de ingang van de tent werd een act op zich.
In de documentaire is ook Jos Heijs te zien. Hij beheerste het vak van connaisseur - het vermaken van het publiek zodat ze een kaartje zouden kopen - uitstekend.
Was de entertainment buiten al leuk, binnen volgde de climax, de grote verrassing. Vaak kwamen de toeschouwers met een brede grijns op het gelaat weer naar buiten. Dit stond op de verbaasde gezichten te lezen: 'Wat is dit? Waar ben ik nu in verzeild geraakt?' Dat was de beste reclame voor De Stijle, Want.
Wat er binnen in het tentje zo allemaal voorviel, het publiek zweeg er over. Het wilde de clue niet weggeven. Dat doe ik hier dus ook niet. Ik heb veel acts van De Stijle, Want gezien en krijg ook weer een grijns op het gelaat als ik er aan terugdenk. Het was origineel en spitsvondig. Toni Ronaldoni ligt nog fris in het geheugen. Die act is geniaal in al zijn eenvoud. Vaak kwamen de ideeën van Rob van Gestel.
Canada
De Stijle, Want kreeg een plekje op reizend festival Boulevard of Broken Dreams en toerde met dat festival zelfs langs steden in Canada. Die toernee bleek meteen een breuk voor het Tilburgse gezelschap. Het was ondoenlijk om voor een grote cast de kost te verdienen. Ook kozen sommige spelers een andere weg. De Stijle, Want ging is afgeslankte vorm verder.
Op een gegeven moment kwam Gerard Olthaar om de hoek kijken. De Rotterdammer reageerde op een advertentie voor een stoepenist voor De Stijle, Want en werkte zo'n vijftien jaar met Harrie Verkerk samen.
Verkerk is nog steeds de spil van het gezelschap. De laatste jaren werkt hij afwisselend met Rob van Gestel en Adrie Pinxten. Voor hoe lang nog? Dat is onduidelijk. Harrie Verkerk wil door, Van Gestel zoekt nieuwe kansen.
Tragiek van het ouder worden
De documentaire biedt een historisch overzicht van De Stijle, Want, maar het toont ook de moeilijkheden die de spelers in de loop der jaren ervaarden. Het leven van een artiest gaat niet over rozen.
Ook de tragiek van het ouder worden, het lichaam dat steeds meer tegenstribbelt komt voorbij, Net als het besef dat aan een avontuurlijke carrière ooit een eind komt. Mooi is dat Harrie Verkerk zegt dat hij niet alleen met zijn collega's veel heeft gespeeld, maar zelfs het leven heeft gedeeld. Dat klinkt rijk. Er zijn saaiere levens en loopbanen denkbaar.
Documentaire 'Eindelijk, De Stijle, Want' van Sophie Tooten.
Gezien in theatertentje Bellevue op Circolo.
Foto: collectie De Stijle, Want